CHỚ COI THƯỜNG CHỨNG TÁO BÓN!

Chứng táo bón rất phổ biến với mọi lứa tuổi, từ trẻ còn bú sữa tới các cụ già. Người ta ít lưu tâm vì quan niệm rằng táo bón không gây tác hại trầm trọng. Có đúng thế chăng?

- Thử lấy thống kê hàng năm ở Mỹ, 4,5 triệu người bệnh ít nhất một lần/năm, 2,5 triệu người đến bác sĩ khám bệnh do táo bón. Mọi lứa tuổi đều có thể bị táo bón, tỷ lệ trẻ em bú sữa bị táo bón cao ; càng già càng dễ bị táo bón, số người già 75 tuổi bị bón cao gấp đôi người 65 tuổi và gấp 4 lần người 60 tuổi. Phụ nữ bị bón nhiều hơn nam giới. Người da màu bị táo bón nhiều hơn người da trắng, dân miền Nam bị táo bón nhiều hơn người phía Bắc.
- Trẻ em bú sữa bị táo bón rất nhiều. Có những trẻ khóc thét, đau bụng, mặt đỏ gay do rặn mà cũng chỉ ra được vài cục phân nhỏ bằng hòn sỏi và cứng ngắt. Có thể do sữa không thích hợp nhưng chủ yếu là thực phẩm thiếu chất xơ. Chất này kích thích nhu động ruột. 
- Trẻ em dưới 10 tuổi lại bị táo bón do lỗi của cha mẹ. Việc cha mẹ đứng coi chừng trẻ đi cầu có thể là nguyên nhân gây táo bón.
- Tỷ lệ táo bón ở tuổi tráng niên tương đối thấp. Tuổi này ăn uống mạnh và dễ ăn. Đa số táo bón là do thực đơn thiếu chất rau. Một vài người không ăn rau. Những công nhân viên mang lon cơm đi ăn buổi trưa ở cơ quan không thể có canh rau. Làm việc văn phòng, ngồi một chỗ do nghề nghiệp, bắp thịt bụng ít hoạt động cũng là nguyên nhân táo bón. Thói quen nhịn đi cầu do nghề nghiệp, du lịch sẽ làm mất nhu cầu đi tiêu và dễ sinh táo bón.

- Âm huyết suy là nguyên nhân chính gây táo bón ở phụ nữ có kinh nguyệt trễ, bế kinh, thống kinh, sau khi sinh.
- Gan tiết ra ít mật làm cho cục phân không trơn ướt nên khó đi cầu. Nhiều người cho rằng phân là vật dơ bẩn nên không bao giờ nhìn phân. Thật là thiếu sót đáng tiếc. Hãy quan sát cục phân để đoán biết sức khỏe.
- Người lớn tuổi ít hoạt động, ăn ít rau, uống ít nước, sự co cơ suy giảm... nên càng già tỷ lệ táo bón càng cao.
- Việc lạm dụng thuốc trị táo bón, dùng thuốc trị táo bón nhiều ngày sẽ có hậu quả là táo bón mãn tính.
- Tác dụng phụ của các thuốc gây nghiền, kháng - cholin, kháng viêm không steroid, chống trầm cảm, thuốc trị cao huyết áp, thông tiểu... là táo bón.
- Táo bón kinh niên là triệu chứng của các bệnh ung thư đại trường, suy thận mãn tính, Parkinson, đái đường, trĩ, thần kinh suy, bệnh thần kinh, tinh thần phân liệt...
- Táo bón xen lẫn với tiêu chảy là một vấn đề phức tạp. Trường hợp này cần đến bác sĩ chẩn đoán gốc bệnh, không thể tự chữa trị. 
- Bất cứ ở tuổi nào, nên tạo thói quen đi cầu hàng ngày, vào những giờ thuận tiện, thường là sau bữa sáng hoặc bữa trưa. Thói quen này sẽ giúp con người khỏi bận tâm và mô liên hệ đều hoạt động hòa nhịp, ăn khớp với giờ giấc, như thế sẽ tránh được táo bón. Đi cầu hàng ngày, ngày một lần, là điều tốt nhất. Mỗi khi phân cứng khô nên đổi thực đơn và tập thể dục. Đi bộ nhiều, chạy nhảy, đi xe đạp đều giúp cho đi tiêu dễ dàng. 
- Hậu quả đầu tiên của táo bón là sự thiếu máu nhất thời tim, óc, mạch ngoại biên do áp lực trong bụng tăng. 
- Nhịn đi cầu làm cho phân tồn đọng lâu ở trực tràng, nước và chất khoáng sẽ rời phân để vào máu, cục phân ngày càng khô cứng hơn. Càng bón nhiều ngày, phân càng cứng. Táo bón nhẹ thì chỉ cục phân đầu tiên cứng còn phần sau mềm. Táo bón lâu khiến phân khô cứng quá đáng làm cho vòng thắt ở hậu môn không thể đẩy phân qua được. Nếu cố gắng rặn thì sẽ bị chảy máu hoặc lòi trê, cho nên gọi táo bón là nguyên nhân sinh bệnh trĩ và thoát giang. Phân tồn trữ lâu ngày khiến trực tràng nở lớn, sức co thắt yếu đi là nguyên nhân táo bón mãn tính.
Nước trong phân rỉ ướt quanh cục phân có thể gây táo bón lẫn với tiêu chảy, hoặc ỉa đùn (đi tiêu không tự chủ).
- Táo bón dài ngày làm cho ruột già suy yếu, dãn ra và có nguy cơ thủng ruột (toxic megacolon) hoặc ung thư trực tràng. Các thống kê gần đây đều công nhận rằng ở những vùng dân cư ăn nhiều rau, tỷ lệ ung thư trực tràng ít hơn vùng dân ăn nhiều thịt.
Các dữ kiện trên đây cho thấy chứng táo bón có vẻ giản đơn nhưng khá nguy hiểm nếu kéo dài. "Phòng bệnh hơn chữa bệnh", chúng ta cần tập thói quen đi tiêu, tập thể dục phối hợp với thực đơn thích hợp sẽ tránh được táo bón.

Món ăn trị táo bón
A- Với trẻ bú sữa : Sữa có đủ chất bổ dưỡng những thiếu chất xơ (sợi celluloz). Nếu cho trẻ uống nước cam, đừng lọc kỹ làm mất hết tép cam. Có thể lấy muỗng nạo thành bột từ một quả chuối chín hoặc miếng đu đủ chín. Một chút bột nhão chuối chín sẽ làm trẻ thích thú và liếm láp ngon lành. Món ăn này tương tự như loại banana jelly đóng hộp ở các nước tây phương, đặc chế cho trẻ em.

Chuối chín giúp phòng và trị chứng táo bón ở trẻ em

B- Người lớn uống đủ lượng nước cần thiết hàng ngày : khoảng 8 ly. Nếu đi nắng, làm ở chỗ nóng thì cần nhiều nước hơn. Tránh uống cà phê và các nước có chất chát.
C- Ăn nhiều rau và trái cây. Không ăn một loại rau dài ngày, nên thay đổi luôn.
D- Dùng những rau có tính trơn nhuận như rau mồng tơi, rau đay, đậu bắp, mướp, rau má, hạt é, thạch, lá sâm đất, lá sâm mồng tơi, rau sam, rau càng cua, đọt nhãn lồng. 
E- Nếu phân nâu đen và cứng là do thiếu mật. Nên ăn lá artichaut, cà tím, rau đắng. 
F- Dùng thức ăn có enzym phân giải thực phẩm như đu đủ (có papain), dứa (có bromelin), bột mầm gạo, giá đậu... hoặc sữa chua yaourt, nấm Tây tạng (nấm Kefir). 
G-Dùng các thuốc có tính bổ âm như mè đen, mướp đắng, lá dâu...

(Theo Món ăn - Bài thuốc - Bùi Kim Tùng)

Một trong những cách phòng ngừa và điều trị táo bón chính là ngâm chân hàng ngày và tắm bằng nước tắm thảo dược của người Dao Đỏ đấy các mẹ ah. Các mẹ chớ bỏ qua bài thuốc hữu hiệu này nha!