KIÊNG CỮ SAU KHI SINH

Sau khi sinh, người đàn bà mất nhiều máu nên chính khí suy, tân dịch giảm, tấu lý sơ hở nên tà khí dễ xâm nhập. Các cụ ngày xưa kiêng khem rất kỹ: kị gió, lạnh, thức ăn kén chọn,…

Kiêng gió, nước sau sinh như thế nào?

-    Kỵ gió là vì cơ thể còn yếu, tấu lý sơ hở, tà khí dễ xâm nhập để gây bệnh. Nhưng tránh gió không có nghĩa là nằm trong phòng đóng kín cửa. Bít kín các cửa làm cho không khí tụ đọng. Người đàn bà đang yếu còn khó thở thêm. Đứa trẻ mới sinh cũng cần không khí trong lành. Không ngồi ngay luồng gió thốc nhưng cần thoáng khí.
-    Cữ lạnh vì sau khi sinh, thận khí suy nhược nên sợ lạnh. Sau khi sinh không nên đụng tới nước lạnh: không tắm nước lạnh, không giặt quần áo, không uống nước đá lạnh. Nhưng có người kiêng khem quá đáng, không đụng tới nước dù là nước nóng. Cả tháng trời không lau mình!! (Ngày nay chúng ta đã biết đến bài thuốc tắm của người Dao Đỏ cho phụ nữ sau sinh nên việc này không còn phải lo ngại nữa các mẹ nhé!). Có thể xông hơi cho mồ hôi vừa toát ra thì thôi, xông hơi nhiều cũng bị mệt. Việc sử dụng “cồn bạc hà” là không nên vì menthol trong cồn bạc hà bay hơi nhanh tạo cảm giác lạnh. Nên thoa dầu khuynh diệp, dầu tràm, tắm nước lá tắm người Dao Đỏ giúp khí huyết vận hành mạnh hơn.

Chườm nóng sau sinh
-    Dùng chai nước nóng hay túi cao su nước nóng để chườm bụng và hai bên bẹn. Việc này làm ấm Bào trung và mạnh thận khí. Bào trung là gốc của ba mạch quan trọng là Nhâm mạch, Đốc mạch và Xung mạch. Làm ấm Bào chung giúp cơ thể chóng hồi phục.
Đới mạch chạy ngang thắt lưng và hai bên bẹn. Khi sinh đẻ, mạch này bị ảnh hưởng rất nhiều. Chườm nóng lưng và hai bên bẹn giúp cho đới mạch mạnh lên nên hết đau lưng và mỏi gối.
Khi có thai, da bụng căng giãn. Sau khi sinh, da bụng lơi lỏng và nhăn nheo. Chườm nóng làm mạnh tuần hoàn cục bộ, giúp tăng sức đàn hồi bắp thịt và da, nhờ vậy da bụng bớt nhăn, bụng nhỏ lại.

Có nên nằm than sau khi sinh?

Vì mẹ chồng quá cưng con dâu nên bắt sản phụ nằm gần lò lửa để chống lạnh. Điều này phần nào có lý ở xứ lạnh. Nếu thời tiết trung bình hoặc trời nóng mà nằm lò lửa là không hợp lý. Không khí nóng bức làm cho sản phụ mệt hơn. Thêm vào đó khói lò than làm cho đứa trẻ ngột thở và ảnh hưởng tới sức khỏe của cả hai mẹ con.

Sau khi sinh có nên vận động nhẹ nhàng
Ở Việt Nam, sau khi sinh người sản phụ nằm rất lâu và ít vận động. Hiện nay người ta khuyến cáo các sản phụ nên đi lại và vận động chút ít chỉ vài ngày sau khi sinh. Vận động nhẹ nhàng giúp cho cơ thể thoải mái, máu lưu thông tốt hơn. Nhưng không nên đi nhiều vì các cơ bụng chưa co lại ở mức bình thường.

Chấn sang tinh thần đối với phụ nữ sau sinh
Một vài phụ nữ giận dữ vì phải mang nặng đẻ đau hoặc ghen tuông trong thời gian nằm ổ. Chấn sang tinh thần rất nguy hại cho sức khỏe sản phụ và có thể bị thiếu sữa.
Trong thời gian sản phụ nằm ổ, người chồng cũng nên “cấm trại” 100 % để phục dịch hai mẹ con. Nên nhớ rằng trong thời gian này, ngày nào cũng là ngày phụ nữ 8/3 (mà các ông chồng thường gọi nhầm là ngày phụ nữ nổi giận). Để vợ không bị chấn sang tinh thần nên nhớ phương châm:
a)    Một câu nhịn chín câu lành
b)    Mình sợ vợ mình chứ đâu có sợ vợ người
c)    Làm trai rửa chén quét nhà,
        Vợ gọi thì dạ bẩm bà con đây

Ăn uống sau sinh

Các cụ bảo rằng sau khi sinh nên ăn uống kiêng cữ. Nhưng kiêng cữ không có nghĩa là chỉ ăn thịt kho mặn, ăn cơm với nước mắm. Trong thời gian mang thai, rất nhiều chất bổ dưỡng chuyển qua thai nhi nhất là máu và canxi. Chứng cớ là nhiều ba mẹ rụng răng sau khi sinh. Lúc sinh cũng mất nhiều sức và máu. Vì thế người sản phụ phải ăn uống đầy đủ chất bổ dưỡng mới mau phục hồi sức khỏe. 
Việc bồi dưỡng còn rất cần thiết để có đủ sữa cho con bú. Tránh uống nước đá lạnh, những món ăn có tính hàn như cua, rau đay nhưng có thể ăn mướp, ăn nhiều thịt nạc có chất sắt heme, rau đậu và trái cây. Hay ăn cà chua, chuối… Tránh các món ăn gây dị ứng.

Cho con bú sữa đầu
Sau khi sinh, đầu vú mẹ tiết ra một loại nước đục lờ đờ gọi là sữa đầu (sữa non). Nhiều người nghĩ rằng sữa đầu chưa có chất bổ dưỡng nên bỏ đi. Những khảo sát hiện đại chứng minh rằng tuy sữa đầu chưa có đủ chất dinh dưỡng như sữa thường nhưng lại chứa nhiều kháng thể. Những kháng thể này giúp cho đứa trẻ ngừa được nhiều bệnh. Hơn nữa cho bú sữa đầu là tập cho bé cho đứa trẻ thói quen bú sữa mẹ. Một vài bà mẹ cho con bú sữa bình mấy ngày đầu nên về sau nó không chịu bú sữa mẹ.

Tóm lại, sau khi sinh người phụ nữ nên kiêng cữ, nhưng ở mức vừa phải để mau phục hồi sức khỏe và có đủ sữa cho con bú.
                                 (Theo Món ăn - Bài thuốc - Bùi Kim Tùng)

Sau sinh các mẹ chớ quên xông tắm bằng bài thuốc tắm của người Dao Đỏ cho phụ nữ sau sinh để phòng ngừa hậu sản và mau phục hồi sức khoẻ nhé!