Bảo vệ sức khỏe nhờ gối thảo dược

Từ xa xưa các đạo sĩ Trung Hoa đã biết chế tạo ra những chiếc gối thuốc để có sức khoẻ, sống lâu, gọi là “dược châm”. Có rất nhiều truyền thuyết xung quanh cái gối.

“Thần tiên truyện” của đạo sĩ Cát Hồng đời Tống kể rằng, có lần Hán Vũ Đế ngự giá về phía Đông, thấy một lão nông râu tóc bạc phơ mà dáng vóc tráng kiện như trai trẻ, sau lưng phát ra luồng ánh sáng trắng cao đến mấy thước.

Hán Vũ Đế ngỡ là đạo nhân ắt có đạo thuật, bèn triệu đến hỏi phép dưỡng sinh. Cụ già bẩm rằng: “Thần nay đã 120 tuổi. Lúc thần 85 tuổi thì tóc răng rụng hết, suy nhược sắp chết. Một hôm có vị đạo sĩ đi qua thấy tình cảnh thần bèn dạy cho phép làm gối bằng bạch truật: nghiền bạch truật thành bột cho vào gối để gối nằm, lại chỉ ăn bột bạch truật chứ không ăn thức ăn nấu nướng. Thần làm theo lời, qua 100 ngày người trở nên khoẻ mạnh, da mặt sáng bóng; qua ba năm không còn bệnh tật, răng rụng lại mọc, mắt sáng tại thính, người có mùi thơm, làm suốt ngày không thấy mệt”. 
Hán Vũ Đế ghi nhận lời Ông cụ, ban cho ngọc, lụa.

Bỏ đi những chi tiết khó tin, chúng ta có thể thấy người xưa đã chú ý đến tầm quan trọng của chiếc gối trong dưỡng sinh. Theo “Lão lão hằng ngôn” của Tào Đình Đống thì điều quan trọng là vật bỏ gối, phải tuỳ theo mục đích chữa bệnh gì để chọn cho thích hợp. Chẳng hạn, người bị suy nhược thần kinh, khó ngủ có thể dùng bã chè dồn vào gối; người can dương hoả vượng nên dùng gối dồn vỏ đậu xanh...

Sau đây là những loại gối thuốc dễ làm, có hiệu quả cao:

Gối hoa cúc: Theo “Khởi cự yên lạc tiên” của Cao Liêm, đời Minh: Hoa cúc phơi khô, chọn hoa sạch, cho vào túi vải mỏng may lại. Khi ngủ đặt túi ấy trên mặt gối tiếp xúc với đầu. Công dụng: trừ gió độc, sáng mắt, mát gan, tỉnh táo đầu óc.

Gối thông thảo: Theo “Dưỡng sinh tuỳ bút” của Tào Đình Đống, đời Thanh: Thông thảo cắt nhỏ cho vào lớp túi trong của gối đến độ cao thích hợp để gối. Công dụng: nhanh ngủ, sáng mắt, thanh tâm trừ phiền. Rất thích hợp với những ai bị đau mắt do âu hư hoả vượng, mất ngủ do thần kinh suy nhược.

Gối khử phong tỉnh não: Theo “Bảo sinh yếu lục” của Bộ Kiến Quán, đời Tống: Đậu đen 200g, phòng phong, thông thảo, hoa cúc, kinh tử, thạch xương bồ, cảo bản, mỗi thứ 10g, xuyên khung, tế tân, bạch truật, mỗi thứ 8g; bột sừng trâu, bột sừng dê, mỗi thứ 4g. Tất cả thuốc trên đem nghiền bột, bọc vào vải lụa màu xanh cho thật chặt thành hình cái gối, bỏ vào hộp gỗ đóng kín, khi nằm mới lấy ra dùng. Lâu ngày có thể thêm thuốc theo tỷ lệ trên. Công dụng: an thần, nhẹ đầu, chữa mắt nhiều rỉ, váng đầu, hoa mắt.

Chú ý: độ cao thấp của gối tuỳ từng người, khi nằm nghiêng thì gối bằng vai là thích hợp. Gối quá cao thì gáy bị gập, dễ trặc cổ; gối quá thấp thì gáy nặng, dễ bị hoa mắt, váng đầu.

(Lương y Lương Đình Toản, Khoa học và đời sống cuối tuần, số 219-5/6/2003)